ทักษะสมอง EFคืออะไร ?
(Executive Functions)

ทักษะ คือ ความชำนาญ หรือ ความเชี่ยวชาญ

สมองอีเอฟ หรือ การคิดเชิงบริหารจัดการ(Executive Functions)

ผู้ที่มีทักษะสมองอีเอฟดี หมายถึง ผู้ที่มีความชำนาญในการคิดเชิงบริหารจัดการ

มีนักวิทยาศาสตร์ที่ได้ทำการวิจัยและให้ความหมายของทักษะการคิดเชิงบริหารจัดการไว้ ตัวอย่างเช่น แอนเดอร์สันและคณะ(Anderson et al., 2002: 231) กล่าวว่าทักษะการคิดเชิงบริหารจัดการเป็นกระบวนการคิดของสมองขั้นสูงที่ช่วยเชื่อมโยงประสบการณ์ในอดีตกับสิ่งที่กาลังทำอยู่ในปัจจุบันเพื่อช่วยให้บุคคลสามารถควบคุมความคิด อารมณ์ การตัดสินใจ รวมทั้งการกระทำต่างๆ ของตน ส่งผลให้บุคคลมีความมุ่งมั่นในการทำงานจนสามารถทำงานสาเร็จได้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ สอดคล้องกับกิลเบิร์ตและเบอร์เจส (Gilbert & Burgess, 2008: 110) ที่กล่าวถึงทักษะการคิดเชิงบริหารจัดการ ว่าเป็นกระบวนการคิดขั้นสูงของสมองส่วนหน้าที่ช่วยเอื้ออำนวยให้บุคคลเกิดพฤติกรรมใหม่ๆ และช่วยให้บุคคลสามารถเผชิญกับสถานการณ์ที่ไม่คุ้นเคยได้ เนื่องจากสถานการณ์ต่างๆ ในชีวิตประจำวันของเราย่อมมีความแตกต่างจากสิ่งที่เราเคยเจอมาก่อน ทักษะการคิดเชิงบริหารจัดการจึงช่วยจัดการกระบวนการทางความคิดเพื่อให้บุคคลเกิดพฤติกรรมใหม่ๆ ที่หลากหลาย เช่น การวางแผนอนาคตหรือการเปลี่ยนการกระทำจากสิ่งหนึ่งไปสู่อีกสิ่งหนึ่ง หรือการรู้จักหักห้ามใจต่อสิ่งยั่วยุต่างๆเพื่อให้บุคคลสามารถทำสิ่งต่างๆ ได้สำเร็จและมีจุดมุ่งหมายในชีวิต

ซี่งมีความคล้ายคลึงกับการให้ ความหมายของ

บานิช (Banich, 2009: 89) ที่กล่าวว่าทักษะการคิดเชิงบริหารจัดการ เป็นความสามารถในการมีแรงต้านทานต่อสิ่งต่างๆ ที่ทำให้เราวอกแวก เพื่อช่วยกำกับพฤติกรรมของเราให้บรรลุเป้าหมาย และสามารถใช้ข้อมูลเพื่อประกอบการตัดสินใจ ส่งผลให้เราสามารถเผชิญหน้ากับสถานการณ์ใหม่ๆ ที่ไม่คุ้นเคยได้ สอดคล้องกับเบสท์และคณะ (Best et al.,2009: 180) ที่ให้ความหมายของการคิดเชิงบริหารจัดการไว้ว่า เป็นการทำงานของสมองส่วนหน้าที่ช่วยทำให้บุคคลสามารถตั้งเป้าหมายและควบคุมการทำงานของตนได้เป็นผลสำเร็จตามเป้าหมาย เป็นต้น

"

สรุปว่า ทักษะสมอง EF คือ กระบวนการคิดขั้นสูงของสมองส่วนหน้า
ที่ทำให้บุคคลสามารถจัดการความคิด อารมณ์ และการกระทำให้สามารถ
เรียนรู้ ปรับตัวและกำกับตนเองให้สามารถบรรลุเป้าหมายความสำเร็จได้

ทักษะสมอง EF
สำคัญอย่างไรต่อการพัฒนาเด็ก

นักวิทยาศาสตร์เชี่อว่าทักษะการคิดเชิงบริหารจัดการหรือทักษะสมองEF เป็นความสามารถระดับสูงของสมองส่วนหน้า ที่ใช้ในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำเพื่อไปให้ถึงเป้าหมายเป็นทักษะการคิดขั้นสูงของมนุษย์ที่ทำหน้าที่เป็นตัวเชื่อมต่อข้อมูลจากประสบการณ์ในอดีตเข้ากับปัจจุบันทำให้รู้สึกยั้งคิด ยั้งใจ ชะลอความอยาก กำกับพฤติกรรมและอารมณ์ของเราได้รู้จักปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไปสามารถตัดสินใจ และแก้ปัญหาได้

มนุษย์ทุกคนมีทักษะสมองEFติดตัวมาตั้งแต่เกิด แต่จำเป็นต้องมีการฝึกฝนต่อเนื่อง โดยการใช้ศักยภาพของสมองส่วนหน้าพัฒนาผ่านประสบการณ์การเรียนรู้ต่างๆจนกลายเป็นทักษะที่ปลูกฝังอยู่กับชีวิตไปจนตายเหมือนการฝังชิปไว้ใคอมพิวเตอร์ พร้อมเรียกมาใช้งานอย่างทันท่วงที การวิจัยจำนวนไม่น้อยเชื่อว่าทักษะสมองEF เริ่มพัฒนาขึ้นในเวลาไม่นานหลังปฏิสนธิ

โดยในช่วง3-6 ปีแรกของชีวิต สมองจะพัฒนาทักษะ EFได้ดีที่สุด พ้นจากช่วงเวลานี้ไปถึงวัยเรียน วัยรุ่นหรือวัยผู้ใหญ่ตอนต้น แม้จะยังพัฒนาได้ แต่ก็จะไม่ได้ดีเท่ากับช่วงปฐมวัย และเมื่อสมองส่วนหน้าเติบโตเต็มที่แล้วอัตราการเติบโตของ ทักษะสมองEF ก็จะลดลงเล็กน้อย ก่อนที่จะค่อยๆคงที่ไปจนถึงวัยสูงอายุ

ทักษะ EF ของสมองส่วนหน้า เป็นปรากฏการณ์ทางชีววิทยา มีเส้นตายหากเลยไปแล้วจะแก้ไขได้ยาก ดังนั้น ช่วง 3-6 ปี จึงเป็นช่วงแห่งโอกาสทอง ที่ผู้ใหญ่ต้องช่วยเด็กเปิดหน้าต่างแห่งโอกาสในการสร้างทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่าต่อสังคม เป็นการลงทุนที่คุ้มค่ามากกว่าการมาตามแก้ไขในภายหลัง

ถ้าพัฒนาทักษะสมอง EF ในเด็กให้เต็มศักยภาพ จะเป็นประโยชน์ทั้งต่อตัวเด็กและสังคม เพราะเขาจะ คิดเป็น ทำเป็น เรียนรู้เป็น แก้ปัญหาเป็น อยู่ร่วมกับคนอื่นเป็น และหาความสุขเป็น ทักษะสมองEFจะเป็นตัวประคับประคอง ควบคุม ปรับพฤติกรรม ทำใหเ้ขาจะดูแลตัวเองได้ เอาตัวรอดจากสถานการณ์ยากๆได้ และมีความสามารถในการมองไปข้างหน้า ตั้งเป้าหมาย วางแผน จัดการ จดจ่อ อดทนได้ รอคอยเป็น ปรับเปลี่ยนความคิดอย่างยืดหยุ่นเมื่อสถานการณ์เปลี่ยน ไม่ยึดติดตายตัว รวมถึงล้มแล้วลุกขึ้นสู้ใหม่ได้ ยืนหยัดที่จะทำงานตั้งแต่ต้นจนจบได้ และยังช่วยในการจัดการอารมณ์ จัดระบบความคิดไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อให้งานนั้นประสบความสำเร็จอย่างถูกต้อง และเหมาะสมมากยิ่งขึ้น ทักษะสมองEFจะทำให้เขาประสบความสำเร็จทั้งในการเรียน อาชีพการงาน การดูแลตนเอง และสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น เขาจะเติบโตขึ้นมาเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ ประสบความสำเร็จในชีวิตและสามารถช่วยดูแลสังคมไทยต่อไปได้

ขอบคุณบทความดีๆมีประโยชน์จาก สสส.เรื่อง"กิน กอด เล่น เล่า ทำงานบ้าน : ทักษะเพื่อพัฒนา EF ทางรอดของเด็กไทยสู่ศตวรรษที่ 21"